فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 2، شماره 3، پاییز 88 ، شماره پی در پی 5

ویژگیهای مشترک فکری ساقینامه ها و تفاوتها و شباهتهای آن با سبک فردی رباعیات خیام

صفحه (0 - 0)
سیّد احمد پارسا،محمدآزاد مظهری
تاریخ دریافت مقاله :
تاریخ پذیرش قطعی مقاله :

چکیده
سؤال اصلی پژوهش حاضر اینست که بین ساقینامه ها و رباعیات خیام به لحاظ فکری و سبک زبانی چه شباهتها و تفاوتهایی وجود دارد؟ در این جستار به بررسی یکصد و نوزده ساقینامه موجود در تذکره های میخانه و پیمانه با هدف چند وچون انطباق پذیری آنها با مضامین رباعیات خیام نیشابوری پرداخته شده است.پژوهش حاضر به روش کتابخانه ای و به شیوه تحلیل محتوا انجام گرفته است.نتیجه بیانگر اینست که اندیشه هایی چون اغتنام فرصت، مرگ اندیشی، حیرت، شکوه از روزگار و موارد دیگری از این دست از موتیفهای مشترک رباعیات خیام و ساقینامه هاست، با این تفاوت که این موارد در رباعیات خیام رنگ فلسفی بخود گرفته و بدلیل محدودیت قالب، بصورت موجز بیان شده اند، امّا در ساقینامه ها گاه رنگ عرفانی یا عاشقانه بخود گرفته و بدلیل ویژگی قالب آنها (مثنوی) میدان وسیعتری برای جولان یافته اند. علاوه بر این، پدید آورندگان این نوع ادبی اغلب با انتساب نابسامانیهای اجتماعی به روزگارسفله نواز، اعتراض خود را در پوشش می و مستی و اصطلاحات مربوط به آنها، اظهار کرده اند.

کلمات کلیدی
خیام , ساقینامه , اغتنام فرصت , حیرت , اوضاع اجتماعی