فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 12، شماره 2، تابستان 98 ، شماره پی در پی 44

بررسی منظومـﮥ ورقه و گلشاه عیوقی و ویژگیهای سبکی آن

صفحه (21 - 39)
مرتضی انصار(نویسنده مسئول)، سمیه هدایتی
تاریخ دریافت مقاله : زمستان 96
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : بهار 97

چکیده

عیوقی، از شاعران دوره اول غزنوی (نیمه اول سده پنجم هجری) در غزنه و معاصر سلطان محمود بود. «منظومه ورقه و گلشاه عیوقی» در قالب مثنوی و در بحرمتقارب سروده شده و مجموعه ای است که باید آن را مظهرآمیزه عشق و حماسه دانست.در این پژوهش نخست به معرفی عیوقی و منظومـﺔ وی پرداخته سپس درباره قالبهای منظومه و ویژگیهای سبکی آن بتفصیل سخن گفته ایم. سبک گفتار عیوقی در این منظومه و مفردات و ترکیباتی که آورده است کهنه بنظر میرسد. برخی از نکات دستوری در کتاب از لحاظ قدمتی که دارد قابل توجه است. آیا توجه به مباحث مربوط به سبک شناسی این منظومه، در تحلیلهای زبانی راهگشا و سودمند است؟ این مقاله، به بررسی سبک منظومه و آشنایی بیشتر با ویژگیهای شعر عیوقی در سه بخش فکری، زبانی و ادبی و برخی مختصات عروضی پرداخته است. and lt;-p and gt;

کلمات کلیدی
عیوقی , منظومه , ورقه و گلشاه , حماسه , سبک شناسی

• قرآن کریم
• بیان، شمیسا، سیروس، (1381)، چاپ نهم، تهران: انتشارات فردوس.
• تاریخ ادبیات در ایران ازآغاز عهد اسلامی تا دوره سلجوقی، صفا، ذبیح ا...، (1369)، جلد1، تهران: انتشارات فردوس.
• تاریخ زبان فارسی، ناتل خانلری،پرویز،(1365)، 4جلد، تهران: نشرنو.
• جناس درپهنـﺔ ادب فارسی، تجلیل، جلیل،(13673)، چاپ اول، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
• دستور زبان فارسی(کتاب حروف اضافه و ربط مشتمل بر تعریف وتقسیم و شرح اصطلاحات و معانی و...)،خطیب رهبر، خلیل، (1367)، تهران: انتشارات سعدی.
• «دو قاعده ی فراموش شده در ادب فارسی»،خان محمدی، علی اکبر،(1386)، نشریه رشد آموزش زبان و ادب فارسی،دوره بیستم،شماره4 .صص4 ـ 8 .
• سبک شناسی شعر، شمیسا، سیروس، (1374)، تهران: انتشارات فردوس.
• سبک¬شناسی یا تاریخ تطور نثر فارسی، بهار، محمدتقی، (1381)، 3جلدی، تهران: نشرکتابهای پرستو.
• شاهنامه و دستور، شفیعی، محمود، (1343)، چاپ اول، تهران: انتشارات نیل.
• عروض فارسی،ماهیار، عباس،(1386)،چاپ نهم، تهران: نشر قطره.
• کلیات سبک شناسی، شمیسا،سیروس،(1384)، ویرایش دوم،تهران: میترا.
• لغت نامه دهخدا، زیر نظر معین، محمد، سید جعفر شهیدی، (1377)، تهران: انتشارات دانشگاه تهران
• مقالات ادبی ـ زبان شناختی، حق شناس، علی محمد ،(1370) ، تهران: نیلوفر
• موسیقی شعر، شفیعی کدکنی، محمد رضا،(1373)، تهران: آگاه.
• نگاهی به هنرنقاشی ایران از آغاز تا قرن10هـ.ق، تجویدی،اکبر،(1375)،تهران:سازمان چاپ و فرهنگ ارشاد اسلامی
• ورقه و گلشاه عیوقی از منظومه های داستانی و عاشقانه کهن و پرارزش زبان فارسی، صفا، ذبیح ا... ، (1362) ، چاپ دوم، تهران:انتشارات فردوس.
• یکصدمنظومه¬ی عاشقانه¬ی فارسی،ذوالفقاری، حسن، (1392)، چاپ اول،تهران: نشر چشمه.