ماهنامه علمی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 15، شماره 5، مرداد 1401 ، شماره پی در پی 75

تحلیل سبک شناسی مسائل اجتماعی زنان و خرافات سازی علیه زن در رمان معاصر (با تکیه بر سبک فکری شهرنوش پارسی‌پور و منیرو روانی‌پور)

صفحه (231 - 248)
مژگان جهاندار ، مظاهر نیکخواه (نویسنده مسئول)، حسین خسروی
تاریخ دریافت مقاله : خرداد 1400
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : شهریور 1400

چکیده

زمینه و هدف: در دهه های اخیر پژوهشهای سبک شناسی رشد بسیاری داشته است. یکی از شاخه ها و حوزه های سبک‌شناسی بررسی سبک فکری و نوشتار زنانه است. در برخی رمانهای زنان، که توسط نویسندگان زن نیز به نگارش درآمده اند باوجود آنکه شخصیتهای اصلی داستان زن هستند، با نگرش منفی در قالب سطح فکری و فرهنگی پایینتری نسبت به مردان به نمایش گذاشته میشوند و با خرافات‌سازی و ایجاد تصورات منفی علیه آنان سخن گفته شده است. در این پژوهش هدف اصلی بررسی احساس منفی نویسندگان زنان معاصر درمورد شخصیت زن در سبک فکری شهرنوش پارسی پور و منیرو روانی‌پور میباشد.

روش مطالعه: این جستار به شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از روش سبک‌شناسی فکری انجام شده است؛ مصادیق و نمونه ها از آثار دو نویسندۀ مذکور بصورت تصادفی انتخاب شده اند.

یافته ها: خرافات‌سازی علیه زنان، احساس منفی شخصیتهای زن در رمان به یکدیگر و خشونت افقی علیه هم برخلاف نظریات فمنیستها، در راستای تقویت قدرت مردسالاری در رمانهای موردنظر بصورت واضحی مورد توجه نویسندگان قرار گرفته است.

نتیجه گیری: در رمانهای پارسی‌پور و روانی‌پور شخصیتهای اصلی داستان زن هستند، اما زنان نسبت به مردان تحصیلات و فعالیتهای اجتماعی و فرهنگی کمتری‌ دارند و مهمترین دغدغه و مشکل آنان، مسائل پیش پاافتاده است. در سطح فکری برخی نویسندگان معاصر از جمله پارسی‌پور و روانی‌پور، زن تحت تأثیر گفتمان غالب یعنی گفتمان مردسالار قرار دارد و بنوعی واپس گرایی پیرامون زن در آثارشان میتوان دست یافت.

کلمات کلیدی
رمان معاصر , زن , خرافات سازی , سبک فکری

• بررسی زمینه های روانشناسی اجتماعی اشتغال و فرهنگ کار، محسنی تبریزی، علیرضا (1379)، تهران: سازمان مرکزی تعاون روستایی.
• پدرسالاری در بامداد خمار با تکیه بر نظریات آلتوسر، صادقی، امیرحسین (1387)، پژوهش زبانهای خارجی، شمارۀ 46، صص 100- 85.
• جامعه شناسی زنان، آبوت، پملار و والاس، کلر (1380)، ترجمۀ منیژه نجم عراقی، تهران: نشر نی.
• جبر و اختیار، رکنی، محمدمهدی (1354)، تهران: نسل سوم.
• جنگ علیه خانواده، گاردنر، ویلیام (1386)، ترجمه و تلخیص معصومه محمدی، قم: دفتر مطالعات و تحقیقات زنان.
• درآمدی بر تحلیل گفتمان در مجموعه مقالات گفتمان و تحلیل گفتمانی، بهرامپور، شعبانعلی (1379)، به اهتمام: محمدرضا تاجیک، تهران: فرهنگ گفتمان.
• زبان و نوشتار زنانه؛ واقعیت یا توّهم، طاهری، قدرت الله (1388)، فصلنامۀ زبان و ادب پارسی، شمارۀ 42، صص 107-87.
• زن دربرابر زن، چسلر، فیلیس (1389)، ترجمۀ ساغر عقیلی، تهران: لیوسا.
• زن و هبوط؛ چگونگی رواج باورهای ناروا درمورد زنان در برخی از متون ادبی فارسی، سجادی، سیدعلی محمد و حسنی جلیلیان، محمدرضا (1387)، پژوهشنامۀ علوم انسانی، شمارۀ 57، صص 186-161.
• زنان بدون مردان، پارسی‌پور، شهرنوش، نسخۀ الکترونیکی؛ www.zoon.ir
• زن‌ستیزی در ادبیات زن‌محور: بررسی تطبیقی رمانهای غرور و تعصب اثر جین آستین و چراغها را من خاموش میکنم اثر زویا پیرزاد، فخرشفایی، ناهید (1399)، نشریۀ ادبیات تطبیقی دانشکدۀ علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، (22) 12، صص 172-156.
• ژرفساخت اسطوره ای پدرسالاری در ازدواجهای ایرانیان با نیرانیان، ستاری، رضا و حقیقی، مرضیه (1395)، فصلنامۀ ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی،(42) 12، صص 151-107.
• سرمایۀ فرهنگی: درآمدی بر رویکردی نظری و روش شناختی پیر بوردیو دربارۀ سرمایۀ فرهنگی، مؤید حکمت، ناهید (1393)، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی (نسخۀ الکترونیک).
• سیریا سیریا، روانی پور، منیرو (۱۳۸۳)، چاپ دوم، تهران: قصّه.
• طوبی و معنای شب، پارسی پور، شهرنوش (1372) چاپ چهارم، تهران: البرز.
• عقل مذکر؛ مردانگی و زنانگی در فلسفۀ غرب، لوید، ژنویو (1387)، ترجمۀ محبوبه و محمد نبوی، تهران: آگه.
• فرهنگ نظریه های فمنیستی، هام، مگی و گمبل، سارا (1382)، ترجمۀ فیروزه مهاجر و همکاران، تهران: توسعه.
• قدرت، گفتمان و زبان، سلطانی، سید علی صغر (1384)، تهران: نشر نی.
• کنیزو، روانی پور، منیرو (۱۳۸۰)، چاپ چهارم، تهران: نیلوفر.
• مردمشناسی جنسیت، امیلیا، نرسیسیانس (1383)، تهران: افکار.
• مسائل جامعه شناسی، بوردیو، پیر (1395)، ترجمۀ پیروز ایزدی، چاپ دوم، تهران: نسل آفتاب.
• مقدمه ای بر مطالعات زنان، مشیرزاده، حمیرا (1383)، تهران: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
• نسل سوم داستان نویسی امروز، علیخانی، یوسف (1380)، تهران: نشر مرکز.
• نظریه های جامعه شناسی، برت، پاتریک (1389)، ترجمۀ محمد خانی، تهران: رخداد نو.
• نظریۀ ادبیات، ولک، رنه و آوستین، وارن (1373)، ترجمۀ ضیاء موّحد و پرویز مهاجر، تهران: علمی و فرهنگی.
• Moane, Geraldine. (2000). psychic Liberation: Feminist practices for transformation Among Irish woman, Pennsylvania stste university press.